مرکز آموزشی درمانی پورسینا

به گزارش روابط عمومی مرکز آموزشی درمانی پورسینا؛ دکتر علی کریمی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و متخصص ارتوپدی در گفت گویی که به مناسبت روز جهانی پوکی استخوان انجام شد بیان داشت؛ پوکی استخوان یا استئوپروزیس Osteoporosis به معنای کم شدن تراکم توده استخوان است که بدنبال آن قدرت استخوان کم شده و احتمال شکستگی در آن بیشتر است. پوکی استخوان معمولاٌ بتدریج پیشرفت می کند و تا وقتی که شکستگی ایجاد نشود هیچ علامتی از خود بروز نمی دهد،  البته در ابتدا استوپنی ایجاد شده و در صورت عدم درمان مناسب به استئوپروزیس تبدیل می شود، پوکی استخوان می تواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود ولی معمولا در ستون مهره، لگن، مچ دست و دنده ها بیشتر دیده می شود.

این پزشک متخصص با اشاره به اینکه استخوان از دو قسمت ماتریکس و رسوب کلسیم بر روی این ماتریکس تشکیل می شود ادامه داد؛ استخوان یک بافت زنده است و در طول عمر، بافت استخوانی بدن مرتبا توسط سلول های خورنده ای (استئوکلاست) که در آن است جذب شده و در همان حال، استخوان جدید توسط سلول های استئوبلاست جایگزین می شود. هورمون های بدن بر روی پدیده جذب و تولید مداوم استخوان تاثیر دارند، مهمترین هورمون های تاثیرگذار در این روند، هورمون زنانه استروژن، هورمون مردانه تستوسترون و هورمون پاراتیروئید است.

دکتر کریمی افزود؛ در پوکی استخوان قسمت اسفنجی استخوان تحلیل می رود ولی در نهایت قسمت کورتیکال را هم تحت تاثیر قرار می دهد و باعث نازک شدن آن می شود. این بیماری باعث شکستگی استخوان شده و عوارض زیادی به خصوص در افراد مسن ایجاد می کند که هزینه های زیادی را بر مبتلایان و سیستم درمانی کشور تحمیل کرده و آمار مرگ و میر را بالا می برد.

وی در خصوص راه های تشخیص پوکی استخوان گفت؛ در صورتی که بیش از 30 درصد توده استخوانی از بین رفته باشد با یک گرافی ساده این بیماری قابل تشخیص است، برای تشخیص زودرس تر می توان از روش DEXA استفاده کرده (در این روش از دو منبع، اشعه ایکس به سمت استخوانی که قصد سنجش تراکم آن را دارند فرستاده می شود) البته اندازه گیری میزان ویتامینD نیز مورد نیاز است.

سن، ژنتیک ( زنان سفید پوست و لاغر بیش از زنان سیاه پوست در معرض خطر ابتلا هستند)، تغذیه ( کاهش دریافت کلسیم) ، سبک زندگی و عاداتی مانند سیگار کشیدن و مصرف الکل، مصرف داروهای حاوی کورتیکوستروئید و هپارین  و یا کسانی که شیمی درمانی شده اند، مبتلایان به بیماری های سیستمیک مثل پرکاری غده پاراتیروئید و کم کاری غده تیروئید و آمنوره از عواملی است که در ایجاد پوکی استخوان موثر است.

این پزشک متخصص راه های پیشگیری از پوکی استخوان را برشمرد و افزود: مصرف مناسب کلسیم در سنین رشد به خصوص تا 20 سالگی بسیار اهمیت دارد، مهمترین منبع کلسیم در غذاهای لبنی است به طور متوسط یک لیتر شیر حاوی 1000 میلی گرم کلسیم است ،همچنین ورزش کردن و مصرف روزانه ویتامین D به مقدار 800 – 400 واحد ( در این خصوص قرار رفتن به اندازه کافی در معرض نور آفتاب جهت ساخت ویتامین D توسط بدن ضروری است) از عوامل تاثیرگذار در پیشگیری و بروز پوکی استخوان است.

دکتر کریمی خاطرنشان نمود؛ برای درمان پوکی استخوان علاوه بر توصیه جهت مصرف کلسیم ، جذب ویتامین D و انتخاب سبک زندگی سالم، دارو درمانی نیز انجام می شود که پزشک معالج بیمار متناسب با ویژگی ها و شرایط هر بیمار، آن را تجویز می کند.

پی نوشت؛ بنا بر اظهارات معاون اجرایی دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت ایران در شیوع شکایات روماتیسمی بالاترین رقم در منطقه آسیا را داشته و حدود ٧٠ درصد زنان و ٥٠ درصد مردان بالای ٥٠ سال نیز به نوعی دچار پوکی استخوان یا استئوپروز هستند و با توجه به اینکه در سال های اخیر، مداخله در هر سه سطح پیشگیری (اولیه، ثانویه و ثالثیه) بیماری های غیرواگیر جزو اولویت های نظام سلامت قرار گرفته است، کاهش شیوع پوکی استخوان، کمردرد و آرتروز در جمعیت به میزان حداقل ١٠ درصد سال پایه تا پایان برنامه ششم توسعه یکی از وظایف مرتبط با حوزه مدیریت بیماریهای غیر واگیر تعیین شده است.

اهمیت پوکی استخوان به حدی است که سازمان بهداشت جهانی WHO روز 20 اکتبر (28 مهرماه) را به عنوان روز جهانی پوکی استخوان یا همان استئوپروزیس نامگذاری کرده است.